8 ақпан жылжымайтын мүлік саласында жұмыс істейтін мамандардың кәсіби мерекесі. Бұл мерекені атап өтуді 2008 жылы “Ресей риэлторларының ұлттық кеңесі” ұсынған.
Риэлтор деген кім?
Риэлтор жылжымайтын мүлікті жалға беруші (сатушы) мен клиенттің арасындағы келісімді реттейтін компания немесе ұйым қызметкері.
Қазақстан тәуелсіздігін алған жылдары риэлтор кәсібі де ақырындап ене бастаған. Алайда, тек 2000 жылдардан бастап табысты қызмет түріне айналды.
Мемлекеттік есеп бойынша, Қазақстанда риэлторлық қызмет көрсететін 2 мыңнан астам компания бар. Ал, оның 15-іне ғана ресми сертификат берілген. Аттестациядан өткен риэлтор мамандарының саны бар жоғы 200 ғана көрінеді. Демек, қалған бірнеше мыңдаған риэлтор заңсыз ақша тауып жүруі мүмкін.
Риэлторды қалай таңдау қажет?
Риэлтор таңдайтын кезде нақты 6 қағидаға мән берген жөн.
1. Жылжымайтын мүлік нарығындағы агенттіктің беделі
Риэлторлық агенттіктің кәсіби беделі көптеген факторға тығыз байланысты болады. Ол компанияның жұмыс өтілінен және жекелеген кейбір қызметкерлерінен бастап, азат, ерікті сертификацияның арнайы бағдарламаларына нақты қатысумен аяқталады. Бірақ, арнайы қағаздар клиенттердің сенімін ұлғайтпайды. Мұндай жағдайда осы немесе басқа фирмаларға хабарласқан таныстардың арасында сұрау салу керек. Сонымен қатар интернет қайнар көзіне де жүгініңіз.
2. Ұсынылатын қызметтің тізімі
Жылжымайтын мүлік агенттігінің тәуір беделі туралы олардың ұсынған қызмет түрлерінің кең мағынадағы толық тізімін айтуға болады. Нарықта біраздан келе жатқан фирмалар жылжымайтын мүлікке байланысты түрлі проблемаларды шешумен шұғылданады. Осындай агенттіктердің қызметкерлері сатып алу, сату және жалдық жылжымайтын мүлікке қатысты мәселелерді ғана емес, мұрагерлік, ипотекалық несиелеу, салық салу, жылжымайтын мүлік объектілерін сақтандыру проблемаларын жедел түрде шешеді, сыйға беруді де рәсімдейді.
3. Cенімділігі мен қауіпсіздігі
Жылжымайтын мүліктің объектісін заң тұрғысында тексеру бойынша міндеттемелер туралы келісімшарттың пунктеріне ерекше, нақты көңіл бөліңіз. Бұл орын міндетті түрде келісімшартта жазылуы тиіс. Ауызша ақпараттың заңдық күші болмайды. Компания қызметкері құрғақ сөзбен толық тексеруде сізге мол кепілдік бере алады. Алайда, қолыңызда өткізілген тексеруді арнайы растайтын құжаттар болмаса, мәміле жасалып біткеннен кейін қандай да бір проблема туындай қалса, агенттікке жауапкершілік жүктелмейді. Келісімшартта қолайлы вариантты реттеу агенттікке артылатын мерзім нақты жазылуы керек.
4. Компанияның кепілдік міндеттемелері
Риэлторлық агенттіктің сенімділігі мен орнықтылығы туралы айтылатын тағы бір маңызды орын — келісімшартта жазылған постсатуды қолдаудағы құқық бойынша міндеттемелер. Мәмілелер біткеннен кейін меншік құқыңыздың заңдылығына күмән, наразылық білдірілген жағдайда да бұл орын агенттіктің есебінен сізді білікті де заңды қорғауға кепілдік береді. Әрине, мұндай маңызды міндеттеме кез келген компанияны нақты нартәуекелге баруға итермелейді, сондықтан толымды жауапкершілікті адал риэлторлық агенттік өз мойынына алады.
5. Риэлторлық агенттіктің комиссия мөлшері
Комиссиялық сыйақының мөлшері соңғы рөлді жан-жақты атқарады. Осындай өлшемдерді ескере отырып, риэлторлық агенттікті қалайша таңдауға болады? Алдыменен жасалған мәміленің сомасынан 3%-дан төмен құрайтын комиссиялық төлем туралы ұсынысқа берілудің қажеті жоқ. Әрі қарай екеуінің біреуі нақты анықталады: болмаса төмен пайызға сізге қызметтің толық емес комплексі ұсынылады, немесе мәміле процесісінде қосымша шығындар көрсетіледі.
6. Сервистің сапасы
Таңдауыңызға адамдық фактор мол әсер етеді. Клиентпен арақатынас — сіз сенім артқан риэлторлық агенттікті дұрыс таңдауда көмектесетін өте маңызды, мағыналы өлшем. Бір агенттікті таңдап, сонымен шектеліп қалмаңыз. Бірнеше фирмаға хабарласыңыз, сол және басқа компаниялардың мамандарының біліктілікпен ақыл-кеңес берулеріне мықтап назар бөліңіз.
Abdimanap KENES
