1991 жылғы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасы алғаш рет өзін тәуелсіз мемлекет ретінде жариялады. Бұл күн 16 және 17 желтоқсанда атап өтілетін ұлттық мереке болып саналады.
Әкімшілік-аумақтық құрылымы бойынша ел 17 облыстан және республикалық маңызы бар 3 қаладан тұрады.
- Қазақстанның тәуелсіздігін алғаш болып ресми түрде АҚШ мойындады. Түркия, алғаш телефон соғып құттықтаған. АҚШ-тан кейін көрші Қытай, Ұлыбритания, Моңғолия, Франция, Жапония, Оңтүстік Корея және Иран Ислам мемлекеті. Иран-Қазақстанның тәуелсіздігін мойындаған алғашқы мұсылман мемлекеті. Түркия Қазақстанда бірінші болып елшілігін ашты, бірақ біздің тәуелсіздігімізді мойындауда он жетінші болды.
- 2 млн. 724,9 мың шаршы шақырым аумақты алып жатқан еліміз әлем елдері арасында жерінің көлемі бойынша 9 орында. Солтүстігі мен батысында еліміз Ресеймен – 7 591 шақырым (әлемде құрғақтағы ең ұзын үзіліссіз шекара), шығысында Қытаймен – 1 783 шақырым, оңтүстігінде Қырғызстанмен – 1 242 шақырым, Өзбекстанмен – 2 351 шақырым және Түрікменстанмен – 426 шақырым шекара арқылы шектеседі. Құрғақтағы шекарасының жалпы ұзындығы – 13 200 шақырым.
- Қазақстан – әлемдік мұхитпен тікелей жалғаспайтын әлемдегі ең ірі ел. Ел аумағының 44%-ын шөлдер және 14%-ын шөлейтті жерлер алып жатыр. Далалық жерлер Қазақстан аумағының 26%-ын, орман-тоғайлар 5,5%-ын құрайды. Қазақстанда 8,5 мың өзен бар. Каспий акваториясының солтүстік-шығыс бөлігі республика шегіне кіреді. Арал теңізі Қазақстан мен Өзбекстан арасында бөлінген. Қазақстанда үлкен және шағын 48 мың көл бар. Оның ең ірілері – Арал теңізі, Балқаш, Зайсан және Алакөл. Мұхиттардан алыстығына байланысты елдің ауа райы күрт континентальды болып келеді.
- Тәуелсіздік алған 1991 жылдан бері жан басына шаққандағы жалпы ішкі өнімі (ІЖӨ) 20 есеге – 700 АҚШ долларынан 14 мың долларға дейін өсті. Британдық мамандардың бағалауынша, ХХІ ғасырдың алғашқы онжылдығындағы ең қарқынды 25 дамушы экономика арасынан Қазақстан тек Қытай мен Катарды ғана алға салып, 3-орын алады.
- Елдің алтын-валюта резерві 92,7 миллиард АҚШ долларын құрады, соның 58,5 миллиард доллардан астамы Ұлттық қорға тиесілі.
- 1991 жылы – Тәуелсіз мемлекеттер достастығы ұйымына, 1992 жылы – Біріккен ұлттар ұйымына, Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына, 1995 жылы – Ислам ынтымақтастық ұйымына, 1996 жылы – Шанхайлық бестікке (Шанхай ынтымақтастық ұйымы), 2000 жылы – Еуразиялық экономикалық қауымдастыққа, 2013 жылы – “Бір белдеу, бір жол” жобасына мүше болды.
- 1991 жылы халық саны 17 миллионға жуық болып, қазіргі күні 20 миллионнан асты. Дегенмен 1994 жылдан 2001 жылға дейін халық саны 14 миллион 800 мыңға дейін азайған.
- Қазақстанда жыл сайын 9 мемлекеттік және бір ұлттық мейрам аталып өтіледі. Біз жаңа жылды – 1-2 қаңтар, Халықаралық әйелдер күнін – 8 наурыз, Наурыз мейрамын – 21-23 наурыз, Қазақстан халқының бірлігі мерекесін – 1 мамыр, Отан қорғаушылар күнін – 7 мамыр, Жеңіс күнін – 9 мамыр, Астана күнін – 6 шілде атап өтеміз. Сондай-ақ Конституция күні-30 тамыз, Республика күні – 25 қазан, әрине, Тәуелсіздік күні-16-17 желтоқсан.
- Қазақстанның астанасы жері бойынша да аты бойынша да ауысты. Біріншіден 1998 жылы Алма-атадан Ақмолаға ауысса, кейіннен ол Ақмола Астана атанды. 2019 жылы Астана Нұр-Сұлтанға, 2022 жылы Нұр-Сұлтаннан кері Астанаға ауысты.
- Тәуелсіз Қазақстанның 32 жылында елді тек екі басшы биледі. Тұңғыш президент Нұрсұлтан Назарбаев 2019 жылы отставкаға кетті. Оның орнына келген Қасым-Жомарт Тоқаев, кейінгі сайлау нәтижесі бойынша 2030 жылға дейін билік басында болады.
Біз, Kazaknews.kz редакциясы, Тәуелсіздік күні мерекесімен барша қазақстандықтарды құттықтаймыз.
